DOI:10.56032/2523-4684.2023.3.7.28

Статья посвящена актуализации интереса к языку малой народности цова-тушинов, которому грозит частичное исчезновение. Автор обращается к изучению языка цова-тушин через фольклорно-песенный контекст как к действенному механизму привлечения интереса филологической общественности. Автор достаточно убедительна в выводах о взаимодействии музыкального и песенного фольклора всех северо-восточных племён Грузии. В работе звучат оригинальные наблюдения, касающиеся особенностей тематики, форм бытования различных жанрово-тематических песенных пластов, проявленности формульного поэтического мышления. Интересны наблюдения автора над ритуальными песнопениями, которые исполняются только соло в сопровождении приглушённого подпева, без сопровождения музыкального инструмента.
Ключевые слова: язык и музыка, Цова-тушины, фольклор, напевы и баллады, песни.

Мақала ішінара жойылып кету қаупі төнген Цова-тушин кіші ұлт тіліне деген қызығушылықты арттыруға арналған. Автор филологиялық қоғамның қызығушылығын арттырудың тиімді тетігі ретінде фольклорлық-ән контексті арқылы Цоватушин тілін үйренуге жүгінеді. Автор Грузияның барлық солтүстік-шығыс тайпаларының музыкалық және ән фольклорының өзара әрекеттесуі туралы тұжырымдарға сенімді. Мақалада тақырыптың ерекшеліктеріне, әртүрлі жанрлық-тақырыптық ән қабаттарының өмір сүру
формаларына, формулалық поэтикалық ойлаудың көріністеріне қатысты ерекше бақылаулар берілген. Автордың музыкалық аспаптың сүйемелдеуінсіз, тек үнсіз әннің сүйемелдеуімен жеке орындалатын ғұрыптық әндерге қатысты қызықты бақылаулары ұсынылған.
Түйінді сөздер: тіл және музыка, Цова-тушиндер, фольклор, әуендер мен балладалар, әндер.

The article is devoted to the actualization of interest in the language of the Ts’ova-Tush small nation, which is threatened
with partial disappearance. The author refers to the study of the Ts’ova-Tush language through the folklore-song context as an
effective mechanism for attracting the interest of the philological community. The author is quite convincing in her conclusions
about the interaction of musical and song folklore of all the northeastern tribes of Georgia. The work contains original observations concerning the peculiarities of the subject, the forms of existence of various genre-themed song layers, the manifestation of formulaic poetic thinking. Interesting are the author's observations on ritual chants, which are performed only solo, accompanied by a muted sing-along, without the accompaniment of a musical instrument.
Key words: language and music, Tsova-tushin, folklore, tunes and ballads, songs.