Данная статья посвящена первым отечественным мастерским режиссуры хореографии. Проведен историко-теоретический анализ этапов формирования балетмейстерской школы Казахстана. Рассмотрен процесс обучения и подготовки будущих специалистов. Особое внимание уделено творческо-педагогической деятельности руководителей курсов, а также первых выпускников ВШХ, далее КазНАИ им. Т.Жургенова. На основе проведенного исследования автор приходит к следующим выводам: первые мастерские казахстанского балетмейстерского искусства при ВШХ, после КазНАИ им. Т.Жургенова стали отправной точкой в подготовке будущих специалистов в области режиссуры хореографии; первые мастерские возглавляли Народные артисты КазССР Б.Г.Аюханов и З.М. Райбаев, а также Заслуженный деятель искусств КазССР М.Ж.Тлеубаев. Далее кафедры «Режиссура хореографии» были открыты на факультете«Хореография» Казахского национального университета искусств (2010 г.) и в Казахской национальной академии хореографии (2016 г.).
Ключевые слова: балетмейстер, режиссура хореографии, искусство,мастерская, музыка, образование, балетный спектакль, хореографическая композиция, творческая деятельность.
Мақала хореография режиссурасындағы алғашқы отандық шеберханаға арналады. Қазақстан балетмейстерлік мектебінің қалыптасуы кезеңдеріне тарихи-теориялық талдау жасалған. Болашақ мамандарды оқыту мен даярлау үдерісі қарастырылған. Әсіресе, курс жетекшілерінің, сондай-ақ Хореография жоғары мектебінің, бұдан әрі Т. Жүргенов атындағы Қазақ ұлттық өнер академиясының алғашқы түлектерінің шығармашылық-педагогикалық қызметіне ерекше көңіл бөлінген. Жүргізілген зерттеулер нәтижесінде автор мынадай қорытындыларға келеді: Хореография жоғары мектебінің қазақстандық балетмейстерлік өнерінің алғашқы шеберханасы Т. Жүргенов атындағы Қазақ ұлттық өнер академиясынан кейін хореография режиссурасы саласында болашақ мамандарды даярлаудың бастау алған негізіне айналған; алғашқы шеберхананы ҚазКСР-нің Халық артисі Б.Г. Аюханов пен З.М. Райбаев, сонымен қатар ҚазКСР-нің Еңбек сіңірген қайраткері М.Ж. Тлеубаев басқарған. Бұдан әрі «Хореография режиссурасы» кафедрасы Қазақ ұлттық өнер университетінде (2010 ж.), Қазақ ұлттық хореография академиясында (2016 ж.) ашылды.
Кілт сөздер: балетмейстер, хореография режиссурасы, өнер, шеберхана, музыка, білім, балет спектаклі, хореографиялық композиция, шығармашылық қызмет.
This article is devoted to the first national workshops of directing thechoreography. The historical and theoretical analysis of the stages of the formation ofthe choreography school of Kazakhstan has been carried out. The process of training andinstruction of the future specialists has been reviewed. The particular attention is paid tothe creative and pedagogical activity of the course leaders, as well as the first graduatesof the Higher School of Choreography that is the Kazakh National Academy of Arts namedafter T.K. Zhurgenov. Based on the conducted research, the author comes to the followingconclusions: the first workshops of the Kazakh ballet masters at the Higher School ofChoreography, after the Kazakh National Academy of Arts named after T.K. Zhurgenov,became the starting point in the training of future specialists in the field of choreography;the first workrooms were headed by Honored Artists of KazSSR B.G. Ayukhanov and Z.M.Raibayev, as well as Honored Artist of the Kazakh SSR M. Zh. Tleubayev. Further, thedepartment of «Direction of Choreography» was opened at the faculty «Choreography»of the Kazakh National University of Arts (2010) and in the Kazakh National Academy ofChoreography (2016).
Key words: the ballet master, the direction of choreography, art, workshop,music, education, ballet performance, choreographic composition, creative activity.
