DOI 10.56032/2523-4684.2025.1.13.46

Бұл мақала Сергей Сергеевич Прокофьевтің (1891-1953 жж.) «Ромео мен Джульетта» балетінің авторлық фортепианолық транскрипциясының ерекшеліктерін зерттеуге және түсінуге арналады. Оркестрлік транскрипциялар саласы – орындаушылар мен транскрипция авторлары үшін пианистердің шығармашылығында ерекше орын алады.
Маска мен тірі адамның беті, «көрініс театры» мен «уайым театры», бутафорлық пафос пен лирикалық тәубе, сарказм мен философиялық рефлексия – Прокофьевтің көптеген шығармаларының күрделі антипозициясының мәні.
Цикл шығармаларының талдауы негізінде авторлар «Ромео мен Джульетта» балетінің транскрипцияларының түпнұсқаға жақын трансформация екенін және бейімдеу мен қысқартудың басым әдістеріне негізделген дәстүрлі фактурлық өзгерістер техникасын көрсететінін қорытындылайды. Оркестрлік тембрлердің алуан түрлілігі фортепиано партиясында егжей-тегжейлі жазылған штрихтар, динамикалық нюанстар, өзіндік интонациялар мен дыбыстық бейнелеу әдістерін қолдану арқылы көрініс табады. Транскрипциялардың фактурасы өте пианистік болып табылады және Прокофьевтің пианист ретіндегі жеке стилін айқын көрсетеді.
Түйінді сөздер: фортепианолық транскрипция, балет, оркестрлік фактура, орындаушылық тәжірибе, музыкалық драматургия, пианистік техника.

Настоящая статья посвящена изучению и осмыслению транскрипторских особенностей авторской фортепианной версии балета «Ромео и Джульетта» Сергея Сергеевича Прокофьева (1891-1953 гг.). Сфера оркестровых переложений – особая область творчества пианистов – как исполнителей, так и авторов транскрипций. 
Маска и живое человеческое лицо, «театр представления» и «театр переживания», бутафорский пафос и лирическая исповедь, сарказм и философская рефлексия – суть напряженной антитезы многих сочинений Прокофьева. 
На основе анализа пьес цикла авторы приходят к выводу о том, что транскрипции балета «Ромео и Джульетта» являются приближенным к оригиналу переложением и демонстрируют традиционную технику фактурных преобразований, основанную на преобладающих приемах адаптации и редукции. Многообразие оркестровых тембров отражено в партии фортепиано в подробно выписанных штрихах, динамических нюансах, использовании характерных интонаций и приемов звукоизобразительности. Фактура транскрипций очень пианистична и дает яркое представление об индивидуальном стиле Прокофьева-пианиста.
Ключевые слова: фортепианная транскрипция, балет, оркестровая фактура, исполнительская практика, музыкальная драматургия, пианистическая техника.

This article is dedicated to the study and reflection on the transcriptional features of the author's piano version of the ballet "Romeo and Juliet" by Sergey Sergeevich Prokofiev (1891-1953). The field of orchestral transcriptions is a special area of creativity for pianists – both performers and authors of transcriptions.
The mask and the living human face, the "theater of representation" and the "theater of experience", the theatrical pathos and lyrical confession, sarcasm and philosophical reflection – the essence of the intense antithesis of many of Prokofiev's compositions.
Based on the analysis of the cycle’s pieces, the authors conclude that the transcriptions of the ballet "Romeo and Juliet" are a close approximation to the original arrangement and demonstrate a traditional technique of textural transformations based on prevailing methods of adaptation and reduction. The variety of orchestral timbres is reflected in the piano part through carefully written articulations, dynamic nuances, the use of characteristic intonations, and sound-imagery techniques. The texture of the transcriptions is very pianistic and provides a vivid representation of Prokofiev’s individual style as a pianist.
Key words: piano transcription, ballet, orchestral texture, performance practice, musical dramaturgy, pianistic technique.